Gelenekselle Moderni Buluşturan Köy: Çörekçiler Köyü

Çankırı ili Ilgaz ilçesinin en batı ucunda, medeniyetlerin yeşerdiği; su ve yolun buluştuğu yerde kurulu Çörekçiler, Modern yapılar ile gelenekselin buluştuğu köy…

 Recep Kenan/itvhaber.com

Çörekçiler, Çankırı ili Ilgaz ilçesinin en batı ucunda, medeniyetlerin yeşerdiği; su ve yolun buluştuğu yerde kurulu. Modern yapılar ile gelenekselin buluştuğu köy olan Çörekçiler, Ilgaz’ın ve Çankırı’nın önemli köyleri arasında yer alıyor.

İnsanlık suya, yola yakın yerleri seçmiştir tarih boyunca… Medeniyetler su ve yol yakınlarında kurulmuştur. İnsanlığın tarihi boyunca yerleştiği, medeniyetler kurduğu yol ve su üzerine kurulu yerleşim yerlerinden biri de Çörekçiler köyü. Su ve yol kolaylık ve avantaj sağlamış köye, köyde yaşayan insanlara geçmişten günümüze…

Yol, köye köylülere ulaşımda da kolaylık sağlamış. Türkiye’de 1960’larda başlayan göç ile köylülerden ilk kuşak göçü başlamış. Ağırlıklı olarak İstanbul, daha sonra da Ankara geliyor göç verilen yerlerin ilk iki sırasında. Yola yakın olan Çörekçiler, bölgede ilk önemli göç veren köyler arasında yer alıyor.

70’LERDE HIZLANAN KENTE GÖÇ, NÜFUS KAYBI YAŞATTI

Yine 70’lerde hızlanan ülkemizdeki kentlere göç akımı süreci, Çörekçiler Köyü’nde önemli ölçüde nüfus kaybı yaşattı.

60’larda başlayan Türkiye’deki göç hareketi; birer ilkokulu, ortaokulu ve sağlık ocağı bulunan Çörekçiler Köyü’nde öğrenci yokluğundan, 70’lerin sonuna doğru okulların tamamının ve sağlık ocağının kapanmasına neden oldu. Köydeki birkaç öğrenci ise ilçedeki okullarda taşımalı eğitim görüyor.

EVLERDE GELENEKSEL MİMARİ

Yöredeki “Çakıl” olarak adlandırılan, yığma taş duvarlar üzerine kurulu geleneksel mimariye sahip evlerin alt katları; hayvanların yaşam alanı olan ahır, samanlık ve benzeri depo olarak kullanılıyor. Ahşap taşıyıcılar arasının kerpiç tuğlalarla kapatıldığı ve üzerine bölgenin çamuru ile yapılan “sıvak” adı verilen özel sıva ile kapatılan evlerin üst katlarında da insanların yaşam alanları bulunuyor.

Yüzyılın başında ve daha sonra yaşanan güçlü depremler, köyde önemli yıkımlara neden olmuş. Bu yıkımlar ile evlerin bir kısmı yenilenirken, bir kısmı da gösterilen başka yerlerde yeniden yapılmış.

MİMARİ VE MÜHENDİSLİK HİZMETİ ALAN MODERN YAPILAR

Göçle birlikte kente giden, orada yaşamlarını sürdüren bir ayağı köyde olan ve ekonomik durumları güçlenen köylüler tarafından oluşturulan Yenimahalle ile birlikte; “yazlık” yada “tatil” ihtiyacından da olsa mimarlık ve mühendislik hizmeti alan, parselizasyonu yapılmış yeni yerleşim alanları oluştu Çörekçiler’de… Bu alanlardaki yapılaşmalar ileri yapı teknolojilerinin kullanıldığı betonarme yapılar.

TARİHİ YAPILAR KORUNMALI

Geleneksel ile modern yapılardan oluşan Çörekçiler Köyü’nde günümüze kadar gelmiş, yöre kültürünün ve tarihin izlerini taşıyan az sayıdaki yapılar korumaya alınmazsa; köyün geçmişiyle bağının kopma tehlikesi var. Çörekçiler, geleneksel izleri ve tarihle bağlarını kaybetme gerçeği ile karşı karşıya.

OĞUZLARIN KOLU KAYI BOYUNDAN YÖRÜK KÖYÜ

Çeşitli kaynaklardaki kayıtlardan derlenen bilgiler göre Çörekçiler’in kurucuları; Oğuz Boyu’nun Bozok kolundan; Oğuzhan oğlu, Günhan’ın oğlu, Kayıhan tarafından kurulan “Kayı” boylarından. Oğuz Boyu’nun kolu olan Kayı Boyu, Orta Asya’dan Anadolu’ya gelip değişik bölgelere yerleşmişler. Yörük kabilesinden olanlar da şimdiki köyün bulunduğu yer ve yakınlarında Eskiahır, Ağılözü’ne üç mahalle olarak yerleşmişler.  Göçer olarak gelindiği için Çörekçiler Köyü’nün eski adı “YÖRÜK” olarak bilinmekte.

YÖRÜK OLAN ADI ÇÖREKÇİLER OLDU

Orta Asya’dan Anadolu’ya gelen Kayı Boyu tarafından kurulan Çörekçiler Köyü’nün eski adı göçer olarak gelindiği için Osmanlı kayıtlarında  “YÖRÜK” olarak geçtiği bilinmekte.

Osmanlı döneminde  Yörük olan “Çörekçı̇ler” isminin veriliş hakkında bilinen hikayelerden biri; Fatih Sultan Mehmet Han’ın Otlukbeli seferine giderken, diğeri; 4.Murat Han’ın Bağdat seferine çıktığı zamana atfedilen hikayeler. Anlatılanlardan günümüze kadar gelen söylentiye göre; 4. Murad, Bağdat seferindeki ordusu ile Muradın adıyla bilinen mevkide konaklamış. Çevre köylerden Eskiahır, Alpaköy ve Ağılözü’nden atlarına, Çörekçiler Köyü’nden de ordusuna erzak temin etmiş. Bölgede açılan ve günümde de Muradın Eşmesi olarak anılan kaynaktan su temin eden 4.Murat Han, Çörekçiler Köyü’nden de ordusu için erzak istemiş.

ADI, ÇÖREKÇI DEDE’DEN; 4. MURAD VERMİŞ

Bunun üzerine, köye adını veren Yörük (Çörekçiler) Köyü’nden yaşlı bir dede, ocakta pişirdiği kül çöreğini seferdeki ordusunu doyurmak üzere padişaha götürür. Bir çörekle orduyu doyurma iddiası karşısında öfkelenen padişahın, yedikçe eksilmediğini gördüğü çörekteki kerameti anlaması üzerine:

“Biz bu zaferleri kazanabiliyorsak sizler gibi muhteremler sayesinde oluyor. Bundan sonra senin adı ‘Çörekçi Dede’,  ‘Yörük‘ olan köyünüzün ismi ‘Çörekçiler’,  arpanın toplandığı yerin adı ‘Arpaköy’, atları bağladığınız yerin adı ‘Eskiahır’, otlarını getirdiğiniz köyün adı da ‘Ağılözü’olsun. Fermanımdır” der.

ÇÖREKÇİ DEDE’NİN TÜRBESİ KÖYDEKİ CAMİNİN YANINDA

Çörekçiler Köyü’ne adını veren çevrede “Çörekçi Dede Türbesi” olarak bilinen Çörekçi Dede’nin kabri 1965-1966 yıllarında yenilenen yanındaki cami ile birlikte onarılmış.

GÖÇ 1960’LI YILLARDA MEVSİMLİK ÇALIŞMA İLE BAŞLADI

Ekim ve hasat zamanları dışında mevsimlik işçi olarak çalışıp köydeki ailelerinin bütçelerine katkı amacıyla 1960’lı yıllarda başlayan göç ile Çörekçilerlilerin İstanbul’da sayıları giderek arttı.

İstanbul’da çalışıp köyleri ile bağlarını da sürdüren Çörekçilerlilerin, günün koşullarında yaşanan ulaşım ve iletişim ile ekonomik güçlükler nedeniyle birlik ve dayanışma ihtiyacı ortaya çıktı.

İstanbul’un ağırlıklı olduğu büyükşehirlere göçen ilk kuşak gurbetçiler, mevsimlik çalışarak köydeki ailelerinin bütçelerine katkı hedefi taşıyorlardı. Bu durum sonraki zamanlarda değişti. Çörekçiler köylüleri çalışmak için bulundukları İstanbul’da yerleşik duruma geçmeye başladılar.

İSTANBUL’A GELEN ÇÖREKÇİLERLİLER ÖRGÜTLENMEYE BAŞLADI

İlk dönemlerde geçici olarak, sadece para kazanmak amacıyla İstanbul’a gelen Çörekçilerlilerin, hastalık, ölüm gibi zor durumlarda ihtiyaç duydukları dayanışmayı sağlamak için örgütlenme gereği ortaya çıktı.

Giderek biçim değiştiren göçle İstanbul’da yerleşik hale gelen köylüler, ihtiyaç duydukları birlik, beraberlik ve dayanışmayı sağlamak amacıyla İstanbul’da 1988 yılında bir grup Çörekçiler köylüleri öncülüğünde; Kurucu Başkan Kamil Tekne’ye ait fabrikayı adres göstererek “Çörekçiler Çörekçiler Köyü Yardımlaşama ve Dayanışma Derneği”ni kurdular.

ÇÖREKÇİLER DERNEĞİ KURUCU VE ONURSAL BAŞKAN KAMİL TEKNE

1988 yılında kurulan Çörekçiler Köyü Yardımlaşama ve Dayanışma Derneği’nin Kurucu Başkanı olan Onursal Başkan Kamil Tekne, derneğin kayyuma gitme ile yüz yüze kaldığı bir önceki genel kurulunda ilerleyen yaşına rağmen tekrar başkanlık görevini aldı. Onursal Başkan Kamil Tekne dernek başkanlığının ikinci döneminde önemli yenilikleri hayat geçirdi. Onursal Başkan Kamil Tekne ikinci döneminde Türkan Kale ile birlikte derneğin kadınlar kolunu hayata geçirerek, dernek faaliyetlerinde önemli bir altılım gerçekleştirdiler.

ÇÖREKÇİLER KÖYÜ YARDIMLAŞAMA VE DAYANIŞMA DERNEĞİ BAŞKANLARI:

Kurucu Başkanlığı yanında Çörekçiler Köyü Yardımlaşama ve Dayanışma Derneği’nde ikinci kez başkanlık yapan Onursal Başkan Kamil Tekne dışında görev yapan dernek başkanları arasında; Seyidali Aslan, Yılmaz Akharman, Ahmet Koca, Abdurrahman Isıncak, Arif Karamehmet, Ebubekir Deveci, Ahmet Türkyılmaz, Ali Kale isimleri yer alıyor. Dernek başkanlığı görevi son olarak Murat Kenan tarafından yürütülüyor.

YAREN, FERFENE, KEŞKEK BELİRGİN KÜLTÜR ÖGELERİNDEN

Keşkek, Çörek, Pığtı, Oklaç ekmegi, El Ekmeği, Tarhana Çorbası, Yarma Çorbası, Sütlü Çorba, Cimcik Hamuru, Fasülye Yemeği ve Güveç yöreye has yemeklerdendir.

Köy Derneği tarafından, Ağustos ayının ilk haftası düzenlenen festival ve şenliklerde; köyün gelenekleri ve geleneksel yiyeceği keşkek, Ferfene geceleri ve Yaren eğlenceleri İle oyunlar, fıkralar, tekerlemelerin yer aldığı kültürel zenginlikler yaşatılmaktadır.

ÇANKIRI’YA 68, ILGAZ’A 18, İSTANBUL’A 439, ANKARA’YA 185 KASTAMONU’YA 88 Km

Çörekçiler Köyü; Çankırı iline 68 km, Ilgaz ilçesine 18, Kurşunlu ilçesine 18, Kastamonu iline 88, Ankara‘ya 185, İzmir‘e 786 ve İstanbul‘a ise 420 kilometre uzaklıkta, Ilgaz ile Kurşunlu ilçe sınırındadır.

KÖROĞLU, ILGAZ DAĞLARI ARASINDAKİ VADİDE KURULU

Köyün ortasından Devrez Çayı ve Samsun – İstanbul (E80) karayolu geçmektedir. Köyün güneyinde Köroğlu, kuzeyinde Ilgaz Dağları uzanmaktadır. İki sıradağ arasındaki vadide yer alan köy, Batı Karadeniz bölgesinde olmasına rağmen İç Anadolu’da hakim olan kara iklimi koşulları etkisindedir.

Çörkçiler Köyü’nün batısında Eskiahır, doğusunda Belören, kuzeyinde Kavaklı, Bucurayeniceköy, Kızılibrik, güneyinde Dikenli, güneydoğusunda Şeyhyunus, kuzeybatısında ise Ağılözü köyleri yer alıyor. Ayrıca Çörekçiler Köyü, Ilgaz ilçesinin; Kurşunlu ve Korgun ilçeleri ile sınırında yer alıyor.

930 RAKIMLI ÇÖREKÇİLER’DE KARASAL İKLİM HAKİM

Denizden yüksekliği (rakım) 930 m olan, İç Anadolu ve Batı Karadeniz arasındaki geçişte yer alan köy, karasal iklimi ve Batı Karadeniz iklimi etki alanındadır. Köy ortasından geçen Devrez Çayı’nın sulama olanağı nedeni ile önemli miktarda sulu tarıma uygun olan arazi bulunuyor. Köyde, son yıllarda yaşanan göç, miras yoluyla parçalanarak küçülen tarım arazisi yapısı ve yaşlanan nüfus nedeni ile tarım faaliyeti yok denecek ölçüde azaldı.

Meyve ve sebzeler; Elma, Armut, Erik, Ayva, Kavun, Karpuz, Kiraz, Fasulye, Kabak, Patates, Domates, Badem, Kuru Fasulye, Nohut, Biber, Arpa ve Buğday benzeri iklim koşullarına uygun tarım ürünleri yetişmektedir. Son yıllarda orman işletmeleri tarafından ağaçlandırma çalışmaları yapılan köyde yaygın olarak, dağlarda; meşe, alıç, ahlat ve bodur bitki çalılar, sulak alanlarda ise ağırlıklı olarak söğüt, kavak ve çok çeşitli meyve ağaçları bulunuyor.

YAZIN 2500’Ü AŞAN NÜFUS, KIŞ DÖNEMİNDE; 200

1984 ile 1994 arasında üç dönem İzzet Gür’ün muhtarlık yaptığı Çörekçilerde; Hüseyin Erişen (1999) Ş. Kemal Kılıç (2004) dönemlerinden sonra göreve gelen ve (2009) son yerel seçimde (2014) ikinci kez seçilen Ahmet Koca ve son olarak 2019 yılında seçilen Hasan Usta halen görevine devam ediyor.

300’ün üzerinde hane olan, baba evi olması nedeni ile yaz mevsiminde birçok hanede köy dışında yaşayan birden çok ailenin barındığı köyde nüfus, kış aylarında; 200 civarına kadar düşerken, yaz aylarında ise 2500’leri aşmaktadır.

KÖYÜN KAYITLARA GÖRE NÜFUSU;

Çörekçiler köyü nüfusu; 1990 Yılı: 1563, 1997 Yılı: 2531, 2000 Yılı: 2214 ve 2010 Yılı sayımlarına göre: 3456.

İçme suyu şebekesi ve kanalizasyon şebekesi buluna köyde ilköğretim okulu ve sağlık ocağı olmasına rağmen kullanılmamakta, köydeki az sayıda öğrenci taşımalı eğitim hizmetinden faydalanarak ilçedeki okullarda eğitim görmektedir.

Etiketler: Çankırı » Çörekçi Baba » Çörekçi Baba Türbesi » Çörekçi Dede Türbesi » Çörekçiler » Çörekçiler Köyü » Devrez » Ferfene » Geleneksel » Gelenekselle Moderni Buluşturan Köy » Ilgaz » Kayı Boyu » Keşkek » Modern Yapılar » Yörük